HRA چیست؟ ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی

HRA چیست؟ ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی یا Human Reliability Assessment یک جنبه حیاتی در اطمینان از ایمنی و قابلیت اطمینان در صنایع مختلف است. این ابزار به بررسی و درک احتمال خطاهای انسانی در سیستم‌های پیچیده می‌پردازد و تشخیص می‌دهد که عوامل انسانی چه نقشی در قابلیت اطمینان کل یک سیستم ایفا می‌کنند.

HRA چیست؟

ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی رویکردی سیستماتیک به تجزیه‌وتحلیل احتمال خطاهای انسانی در حین عملکرد یک سیستم است. این ارزیابی شامل شناسایی، اندازه‌گیری و کاهش ریسک‌های مرتبط با اعمال انسانی می‌شود.

روش‌های ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی

روش‌های ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی به منظور تحلیل و پیش‌بینی خطاها و عملکرد انسان در محیط‌های پیچیده و حساس به خطا طراحی شده‌اند. سه روش اصلی مورد استفاده در این زمینه عبارتند از THERP ،HEART و CREAM.

روش THERP بر اساس مدل‌های احتمالاتی ارزیابی نرخ خطای انسانی عمل می‌کند و به تحلیل و پیش‌بینی خطاهای انسانی در وظایف مختلف می‌پردازد. HEART به شناسایی احتمالات و اثرات خطاهای انسانی در سطوح مختلف سیستم می‌پردازد. در حالی که CREAM بر اساس تحلیل شناختی به بررسی رفتارها و تصمیم‌گیری‌های انسانی در شرایط مختلف می‌پردازد. این روش‌ها با ترکیب رویکردهای کمی و کیفی، امکان ارزیابی دقیق‌تری از قابلیت اطمینان انسانی در سیستم‌های پیچیده را فراهم می‌کنند.

کاربردهای HRA چیست؟

HRA  در حوزه‌های گوناگونی اعمال می‌شود از جمله درمان، هواپیمایی، نیروگاه‌های اتمی و تولید. به عنوان مثال، در حوزه درمان، اجرای این ارزیابی باعث بهبود عملکرد پزشکان در شرایط فوریتی می‌شود. در صنعت هواپیما، به بهبود عملکرد خلبانان و کاهش حوادث هوایی کمک می‌کند. مطالعاتی نشان داده‌اند که با استفاده از روش‌های ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی، می‌توان بهبودهای چشمگیری در عملکرد خلبانان و به طبع، ایمنی پروازها داشت.

در صنعت نیروگاه‌های اتمی نیز با توجه به پیچیدگی‌ها و خطرات موجود، ابزار موثری برای کاهش ریسک خطاهای انسانی و افزایش ایمنی نیروگاه‌های اتمی است.

چالش‌های ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی

با وجود اهمیت ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی، چالش‌هایی نیز وجود دارد. پیچیدگی‌های ذاتی در رفتار انسانی و محدودیت‌های روش‌های فعلی ارزیابی مشکلاتی ایجاد می‌کند. با این حال، تشخیص این چالش‌ها اولین گام به سوی بهبود مستمر است.

فواید اجرای HRA چیست؟

اجرای HRA فواید گوناگونی به دنبال دارد، از جمله افزایش تدابیر ایمنی، پیشگیری از خطاهای انسانی و بهبود کلی قابلیت اطمینان سیستم. با شناسایی ریسک‌های مرتبط با اعمال انسانی، سازمان‌ها می‌توانند تدابیر پیشگیرانه را به طور موثر اجرا کنند.

روند‌های آینده در ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی

آینده ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی شامل پیشرفت‌های تکنولوژی بهبود این ارزیابی و یکپارچگی با هوش مصنوعی است. این روندها به هدف افزایش دقت و کارایی روش‌های HRA و درک جامع‌تری از قابلیت اطمینان انسانی می‌پردازند.

صنایع مختلف استانداردها و مقررات مرتبط با HRA را تعیین کرده‌اند. این نشان می‌دهد که چگونه ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی باید به فرآیند مدیریت ریسک آن‌ها ادغام شود.

اهمیت آموزش در HRA چیست؟

آموزش نقش اساسی در کاهش خطاهای انسانی ایفا می‌کند. برنامه‌های آموزشی جهت بهبود قابلیت اطمینان انسانی به ایجاد یک نیروی کار کم‌خطا و توانمند در تصمیم‌گیری کمک می‌کنند.

همکاری بین عوامل انسانی و HRA

اکنون که فهیدیم HRA چیست، باید بدانیم همکاری بین عوامل انسانی و ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی اساسی برای ارتقاء عملکرد و ایمنی در محیط‌های پیچیده است. عوامل انسانی، با درک عمیق از رفتارها و تصمیم‌گیری‌های انسان در شرایط مختلف، به بهبود دقت و دستیابی به اطمینان در اجرای وظایف کمک می‌کنند. این هماهنگی باعث می‌شود تاHRA ، با در نظر گرفتن عوامل روان‌شناختی، به شکل کاملتری انجام شود.

همچنین داده‌ها و بازخوردهای انسانی در حین اجرای ارزیابی، در روش‌ها و تکنیک‌های ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی  بهبودهای مداوم ایجاد می‌کنند. از طرف دیگر، دانستن نقاط ضعف و قوت عوامل انسانی، برای طراحی سیستم‌ها و فرآیندها به شکلی که با نیازها و توانمندی‌های انسان سازگار باشند، اهمیت دارد. به این ترتیب، هماهنگی موثر بین عوامل انسانی و HRA باعث بهبود چشمگیر در قابلیت اطمینان سیستم‌ها می‌گردد و ایمنی در محیط‌های کاری را تضمین می‌کند.

پیشرفت مستمر در روش‌های ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی

آموختن از حوادث گذشته برای بهبود مستمر در روش‌های ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی حیاتی است. ایجاد حلقه‌های بازخورد و دربرگیرنده در بهبودهای پیش رو نقش مهمی ایفا می‌کند.

جمع‌بندی

HRA چیست؟ ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی ابزاری بی‌نظیر برای اطمینان از ایمنی و قابلیت اطمینان در صنایع مختلف است. با شناخت نقش عوامل انسانی، اجرای روش‌های ارزیابی موثر و یادگیری از تجارب گذشته، سازمان‌ها می‌توانند محیط عملیاتی محکم‌تر و قابل اعتماد‌تری ایجاد کنند.

سوالات متداول

در نهایت، در این مقاله بررسی کردیم که ارزیابی قابلیت اطمینان انسانی نه تنها یک ابزار تحلیلی است بلکه در جهت بهبود ایمنی و قابلیت اطمینان در صنایع حیاتی اثرات بسزایی دارد. در ادامه به برخی سوالات متداول در این باره پاسخ می‌دهیم:

از کجا گواهینامه ایزو بگیریم؟

اولین نکته‌ای که برای دریافت گواهینامه انواع استانداردها باید به آن توجه داشته باشید این است که گواهینامه‌ای معتبر است که از مراجع صدور تحت اعتبار IAF  یا ASCB  صادر شود. پیش از عقد قرارداد و دریافت گواهینامه حتما بررسی کنید که نام مرجع صدور در لیست منتشر شده در سایت نهادهای نام‌برده قابل مشاهده باشد؛ در غیر این صورت گواهی فاقد اعتبار خواهد بود.

دومین نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که برای دریافت خدمات مشاوره یا صدور باید به دفتری مراجعه کنید که دارای پروانه و مجوز رسمی دولتی در آن حیطه باشد تا امکان پیگیری و استیفای حقوق در صورت بروز هر گونه مشکل برای شما محفوظ بماند.

در صورت نیاز به هرگونه مشاوره و راهنمایی جهت دریافت گواهینامه ایزو معتبر می‌توانید از خدمات مشاوره رایگان مجموعه EIQM CET از طریق تماس با ما بهره ببرید.

---