ایزو ۲۱۵۰۰ یک استاندارد بینالمللی در زمینه مدیریت پروژه است که برای ارتقاء عملکرد و کیفیت مدیریت پروژهها طراحی شده است. این استاندارد از مهمترین ابزارهایی است که مدیران پروژه میتوانند برای بهبود فرآیندها، کاهش ریسکها و افزایش بهرهوری در پروژههای خود بهره بگیرند. در این مقاله با ما همراه باشید تا با اهمیت این استاندارد و کاربردهای آن در صنایع مختلف آشنا شوید.
آنچه در این مطلب میخوانید:
- ایزو ۲۱۵۰۰ چیست؟
- گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰
- تعریف پروژه
- اهمیت مدیریت پروژه
- اهمیت اخذ گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰
- آخرین ورژن ISO 21500
- اخذ ایزو ۲۱۵۰۰ به زبان ساده
- اجزای کلیدی ISO 21500
- متن استاندارد ایزو ۲۱۵۰۰ ویرایش ۲۰۲۱
- الزامات اخذ ایزو ۲۱۵۰۰
- مراحل اخذ گواهینامه ۲۱۵۰۰
- مزایای مدیریت پروژه طبق ISO 21500
- چالشهای پیادهسازی استاندارد
- کاربرد گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰
- جمعبندی
- سوالات متداول
- از کجا گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰ بگیریم؟
ایزو ۲۱۵۰۰ چیست؟
ISO 21500 راهنمایی در مورد مفاهیم و فرایندهای مدیریت پروژه است و در بهبود عملکرد پروژهها نقش دارد. اخذ گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰ یک روش حرفهای است که بهترین تجارب مدیریت پروژه را با هم ترکیب میکند. این گواهی میتواند توسط هر نوع سازمان، از جمله سازمانهای دولتی، خصوصی و برای هر نوع پروژه، صرفنظر از پیچیدگی و اندازه آن مورد استفاده قرار گیرد.
گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰
گرفتن ایزو ۲۱۵۰۰ نشان میدهد که شما مهارتهای لازم برای رهبری یک پروژه را دارید و میتوانید یک تیم را به طور مؤثر مدیریت میکنید. این مدرک به شما کمک میکند تا فرصتهای شغلی خود و مهارتهای خود را افزایش دهید و به سطح بالاتری از تعهد و اطمینان برسید. همچنین این امکان را میدهد که منابع مناسب موردنیاز برای تحویل پروژهها، زمان تحویل نهایی و بودجه لازم را مشخص کنید. درواقع تلاش برای اخذ گواهینامه ISO 21500 باعث میشود تا برنامهریزی، مدیریت و نظارت بر پیشرفت پروژه را به صورت کامل در دستور کار قرار دهید.
تعریف پروژه
پروژه به فعالیتی گفته میشود که به صورت موقت برای ایجاد یک محصول، خدمت، یا نتایج منحصر به فردی انجام میشود. این فعالیت ممکن است شامل تعیین اهداف مشخص، استفاده از منابع محدود، مدت زمان مشخص و هزینه مشخص باشد. هدف اصلی از یک پروژه، ارائه محصول یا خدماتی است که از پیش تعیین شدهاند و به دنبال رفع نیازها یا مسائل خاصی در یک زمینه خاص هستند. ساخت یک ساختمان، توسعه یک نرمافزار یا برگزاری یک رویداد میتوانند مثالهایی از انواع پروژهها باشند.
اهمیت مدیریت پروژه
مدیریت پروژه از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا به وسیلهی بهینهسازی استفاده از منابع، زمان و هزینهها، کنترل ریسک و ارتباطات مؤثر، به سازمانها کمک میکند تا پروژههای خود را بهصورت موفق به پایان برسانند. این سیستم نقش مهمی در ارتقاء بهرهوری، افزایش کیفیت خروجیها و ایجاد رقابتپذیری برای سازمانها دارد. استفاده از استانداردهای بینالمللی مدیریت پروژه به دلیل ایجاد ساختارها و فرآیندهای مدیریتی مناسب، میتواند به توسعه فردی و حرفهای تیمهای پروژه کمک کند.
اهمیت اخذ گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰
گواهینامه ISO 21500 نشان دهنده این است که سازمان استانداردهای بینالمللی مدیریت پروژه را رعایت کرده و فرآیندهای مدیریتی را به بهترین شکل ممکن انجام میدهد. اخذ این گواهینامه باعث افزایش اعتماد مشتریان، افزایش بهرهوری، کاهش ریسکها، بهبود کیفیت محصولات یا خدمات و کسب مزایای رقابتی در بازار میشود. علاوه بر این، نشان میدهد که سازمان به اصول و فرآیندهای به روز و موثر مدیریت پروژه پایبند است که به طور مستقیم به ارتقاء سطح عملکرد و ارتقاء موفقیت پروژههای آینده سازمان کمک میکند. در نتیجه، اخذ این گواهینامه به عنوان یک نشانه از تعهد و توانمندی سازمان در مدیریت پروژه، اهمیت بسیاری دارد.
آخرین ورژن ISO 21500
استاندارد ۲۱۵۰۰ توسط سازمان بینالمللی استاندارد (ISO) که مقر آن در ژنو، سوئیس است، تهیه شد. دستورالعمل اخذ ایزو ۲۱۵۰۰، بهاتفاق آراء ۳۳ کشور در یک رأیگیری بینالمللی از مقامات شرکتکننده در استانداردهای ملی به تصویب رسیده و در سپتامبر ۲۰۱۲ بهعنوان یک استاندارد بینالمللی منتشر شد. این استاندارد در سال ۲۰۲۱ مورد ویرایش و بازنگری قرار گرفت.
اخذ ایزو ۲۱۵۰۰ به زبان ساده
مراحل پیاده سازی و اخذ گواهینامه ۲۱۵۰۰ شامل موارد ذیل میباشد:
برای اخذ گواهی استاندارد ۲۱۵۰۰، ابتدا باید فرآیند پیادهسازی و اجرای مفاد و مطالب استاندارد را شروع کنید. این فرآیند شامل تجزیهوتحلیل نیازها و تعیین فرآیندها و استانداردهای لازم برای مدیریت پروژه است. سپس باید یک طرح عملیاتی برای اجرای این فرآیندها تدوین و اجرا کنید. در این بین، آموزش و آگاهیدهی به اعضای تیم و ارتباط با سایر بخشهای سازمان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در نهایت، با انجام بهبود و ارزیابیهای لازم، میتوانید مدارک و شواهد مورد نیاز برای اخذ این استاندارد را جمعآوری و به مراجع مربوطه ارائه دهید.
اجزای کلیدی ISO 21500
ایزو ۲۱۵۰۰ از سه جزء اصلی تشکیل شده است: اصول، فرآیندها و مفاهیم. اصول مدیریت پروژه در این استاندارد شامل اصول مدیریتی، مدیریت منابع و ارتباطات تقسیم میشوند. فرآیندها به فعالیتها و گامهای مختلفی اشاره دارند که برای اجرای پروژهها لازم است و مفاهیم به توضیحاتی میپردازند که میتواند برای افراد مختلف قابل فهم باشند.
متن استاندارد ایزو ۲۱۵۰۰ ویرایش ۲۰۲۱
در ویرایش ۲۰۲۱ استاندارد ۲۱۵۰۰، مفاهیم و رویکردهای موجود در مدیریت پروژه بهبود یافته است. این نسخه از استاندارد شامل راهنماییهای جدیدی برای تعیین اهداف و فرآیندهای مدیریت پروژه است که به سازمانها کمک میکند تا بهبودهای لازم را در فرآیندها و ارتقاء کیفیت پروژههای خود اعمال کنند.
ویرایش جدید استاندارد شامل مطالبات جدیدی در مواردی از جمله مدیریت ریسک، ارتباطات، مدیریت تغییرات و توانمندیهای رهبری میباشد. این بهروزرسانی نشان میدهد که استاندارد ایزو ۲۱۵۰۰ همواره در حال تطابق با نیازهای جدید و پیشرفتهای علمی و فناوری است تا به بهترین شکل ممکن به بهرهوری و موفقیت پروژهها کمک کند.
الزامات اخذ ایزو ۲۱۵۰۰
استاندارد ۲۱۵۰۰ شامل یک سری الزامات است که سازمانها برای پیادهسازی موفق مدیریت پروژه باید رعایت کنند. این الزامات، اساسی برای ارتقاء بهرهوری و کیفیت پروژههاست و شامل موارد زیر میشود:
- تعیین اهداف و محدودیتهای پروژه
- تشکیل تیمها و مسئولیتهای آنها
- برنامهریزی و بودجهبندی
- مدیریت ریسکها و تغییرات
- ارتباطات داخلی و خارجی
- مراحل اجرای پروژه
- ارزیابی عملکرد و اصلاحات
- مستندسازی فعالیتها و نتایج
مراحل اخذ گواهینامه ۲۱۵۰۰
برای پیادهسازی ایزو ۲۱۵۰۰، مراحلی مانند تجزیه و تحلیل نیازها، تعیین فرآیندها و آموزشها و راهنماییهای لازم برای تیم پروژه انجام میشود. این مراحل میتوانند در پروژههای مختلف، متفاوت باشند اما در مجموع به ارتقاء عملکرد و بهرهوری پروژهها کمک کنند. مراحل اصلی برای پیادهسازی الزامات استاندارد و اخذ گواهینامه عبارتاند از:
- آموزش الزامات استاندارد
- مستندسازی و پیادهسازی الزامات
- ممیزی اقدامات انجام شده
- صدور گواهینامه از مراجع صدور معتبر
مزایای مدیریت پروژه طبق ISO 21500
یکی از مهمترین مزایای پیادهسازی ایزو ۲۱۵۰۰ افزایش کارایی و کیفیت پروژهها است. با استفاده از این استاندارد، توانایی ارتباطات بین اعضای تیم پروژه افزایش مییابد و همچنین ریسکهای مختلفی که ممکن است برای پروژه وجود داشته باشد، بهبود یافته و مدیریت میشود. برخی دیگر از این مزایا عبارتاند از:
- تواناییهای مدیریت پروژه
- بهبود تحویل پروژه
- ارائه یک فرایند و اصول مدیریت پروژه مشترک
- تصمیمگیری شفاف و بهبودیافته
- یکپارچهسازی با ایجاد یک زبان مشترک و تعریف فرایندهای استاندارد
- بررسی عملکرد
- دسترسی به مشاغل و درآمد بالاتر
- افزایش عزتنفس
- افزایش رضایت مشتری
- بهوجودآمدن مزیت رقابتی و بهدستآوردن جایگاه بهتر
چالشهای پیادهسازی استاندارد
یکی از اصلیترین چالشها در اجرای ایزو ۲۱۵۰۰ مقاومت در برابر تغییرات است. برخی از افراد و سازمانها ممکن است در مقابل تغییرات فرهنگی و سیستمی مقاومت کنند و فرآیندهای جدید را نپذیرند. همچنین، محدودیتهای منابع و حفظ تطابق با استاندارد نیز میتواند چالشهایی ایجاد کند.
کاربرد گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰
گواهینامه ISO 21500 برای شرکتها، پیمانکاران و ذینفعان مختلف کاربرد دارد. به عنوان مثال اخذ این گواهی کمک میکند:
- حامیان پروژه و مدیریت اجرایی با درک اصول اساسی مدیریت پروژه، پشتیبانی بهتری برای پروژهها فراهم کنند.
- مدیران پروژه و اعضای تیم از زبان و ساختار مشترکی در برخورد با ابزارها و تکنیکها استفاده کنند.
جمعبندی
ایزو ۲۱۵۰۰ یک دستورالعمل بینالمللی است که برای مدیریت بهتر پروژهها طراحی شده است. این استاندارد مجموعهای از اصول، فرآیندها و مفاهیم است که به مدیران و تیمهای پروژه کمک میکند تا فرآیندهای پروژه را بهبود بخشند، ریسکها را کاهش دهند و هماهنگی بهتری بین اعضای تیم ایجاد کنند. پیشنهاد میکنیم که سازمانها از این استاندارد بهره بگیرند تا فرآیندها و پروژههای خود را با موفقیت به سرانجام برسانند.
سوالات متداول
در این مقاله به معرفی استاندارد ۲۱۵۰۰ و اهمیت آن برای مدیریت پروژهها پرداختیم. این استاندارد به زبان ساده، راهنمایی مفیدی برای هر سازمان یا فردی است که میخواهد پروژههای خود را به بهترین شکل مدیریت کند و به نتایج موفقیتآمیزی دست یابد. در ادامه به برخی سوالات متداول در این باره پاسخ میدهیم:
برای پیادهسازی استاندارد ۲۱۵۰۰، ابتدا باید بفهمید که سازمان شما در کدام مرحله از فرآیند مدیریت پروژه قرار دارد. سپس، با توجه به نیازهای سازمان، فرآیندها و روشهای مدیریت پروژه را مطابق با الزامات استاندارد تعیین و اجرا کنید.
خیر، این استاندارد برای هر نوع پروژه و سازمانی قابل استفاده است و به بهبود فرآیندهای مدیریت پروژه کمک میکند.
بله، ISO 21500 میتواند به بهبود بهرهوری و کیفیت پروژهها کمک کند که در نهایت منجر به افزایش سودآوری میشود. با اجرای بهترین روشها برای مدیریت پروژه و کاهش ریسکها، میتوان بهبودهای قابل ملاحظهای در عملکرد مالی داشت.
استاندارد ۲۱۵۰۰ شامل اصول اساسی مدیریت پروژه مانند تعیین اهداف، تعیین منابع، برنامهریزی، انجام، ارزیابی و اصلاح میشود که همگی اصولی مهم برای موفقیت در هر پروژهای هستند.
از کجا گواهینامه ایزو ۲۱۵۰۰ بگیریم؟
اولین نکتهای که برای دریافت گواهینامه انواع استانداردها باید به آن توجه داشته باشید این است که گواهینامهای معتبر است که از مراجع صدور تحت اعتبار IAF یا ASCB صادر شود. پیش از عقد قرارداد و دریافت گواهینامه حتما بررسی کنید که نام مرجع صدور در لیست منتشر شده در سایت نهادهای نامبرده قابل مشاهده باشد؛ در غیر این صورت گواهی فاقد اعتبار خواهد بود.
دومین نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که برای دریافت خدمات مشاوره یا صدور باید به دفتری مراجعه کنید که دارای پروانه و مجوز رسمی دولتی در آن حیطه باشد تا امکان پیگیری و استیفای حقوق در صورت بروز هر گونه مشکل برای شما محفوظ بماند.
در صورت نیاز به هرگونه مشاوره و راهنمایی جهت دریافت گواهینامه ایزو معتبر میتوانید از خدمات مشاوره رایگان مجموعه EIQM CET از طریق تماس با ما بهره ببرید.