تفاوت ایزو ۲۲۰۰۰ و HACCP در این است که اولی بر روی تمام خطرات تمرکز می‌کند تا ساختاری را تشکیل دهد که سازمان‌ها بتوانند از آن استفاده کنند؛ اما دومی فقط بر روی مسائل ایمنی مواد غذایی تمرکز دارد.
در این مقاله تفاوت بین ایزو 22000 و HACCP را تجزیه‌وتحلیل می‌کنیم. اگر علاقه‌مند هستید، این موضوع را از دست ندهید.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
آیا HACCP بخشی از ایزو ۲۲۰۰۰ است؟
ایزو ۲۲۰۰۰ اصول HACCP را ادغام می‌کند و با استفاده از الزامات قابل ممیزی، طرح HACCP را با برنامه‌های پیش‌نیاز (PRP) ترکیب می‌کند. درحالی‌که HACCP صرفاً بر ایمنی مواد غذایی تمرکز دارد، ایزو ۲۲۰۰۰ فراتر می‌رود و به فرایندها و ساختارهای تجاری نگاه می‌کند.
باید این نکته را ذکر کنیم که استاندارد ایزو ۲۲۰۰۰ مبتنی بر اصول HACCP است که آن را توسط دستورالعمل‌های ایزو ۹۰۰۱ پیاده‌سازی می‌کنیم.
HACCP چیست؟
HACCP یا نقطه کنترل بحرانی تجزیه‌وتحلیل خطر (Hazard Analysis Critical Control Point)، یک سیستم مدیریت ایمنی غذا (FSMS) است که اولین‌بار در دهه ۱۹۶۰ توسط دانشمندان ناسا توسعه یافت. FSMS برای هر سازمانی که در زنجیره غذایی درگیر است، قابل‌اجرا است و اصول آن در سطح بین‌المللی مورد استقبال قرار گرفته است.
این سیستم از زمان پیدایش آن در سی‌سال گذشته توسط صنایع غذایی برای کمک به کنترل و پیشگیری از خطرات غذایی که می‌تواند باعث ناایمن شدن، غیربهداشتی و آلوده‌شدن مواد غذایی شود، مورداستفاده قرار گرفته است.
ایزو ۲۲۰۰۰ چیست؟
برای فهمیدن تفاوت ایزو ۲۲۰۰۰ وHACCP لازم است تا با تعریف هرکدام آشنا باشید. حدود ۲۰ سال پیش استانداردهای متعددی در چندین سازمان خصوصی و ملی ایجاد شده بود و دنیای ایمنی مواد غذایی به یک استاندارد پیچیده تبدیل شده بود. ازآنجایی‌که همه آنها معیارهای متفاوتی برای ممیزی‌های خود داشتند، برآوردن الزامات در سطح جهانی را برای تأمین‌کنندگان واقعاً دشوار می‌کرد.
برای جلوگیری از این سردرگمی‌ها، سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) ایزو ۲۲۰۰۰ را به‌عنوان یک استاندارد قابل ممیزی برای سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی ارائه کرد. این استاندارد به‌سرعت توسط سازمان‌های سراسر جهان پذیرفته شد و الزامات تعریف شده‌ای را ارائه کرد که برای مواد غذایی اعمال می‌شود.
عناصر کلیدی استاندارد که ایمنی مواد غذایی را در طول زنجیره تأمین مواد غذایی تضمین می‌کند، شامل تمرکز بر مشتری، مشارکت افراد، رهبری، رویکرد فرایند، بهبود، مدیریت روابط و تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد است.
تفاوت ایزو ۲۲۰۰۰ و HACCP
HACCP یک سیستم ایمنی مواد غذایی است که از به‌خطرافتادن ایمنی مواد غذایی جلوگیری می‌کند. ایزو ۲۲۰۰۰ یک استاندارد بین‌المللی برای تضمین ایمنی زنجیره غذایی جهانی است.
اگر شما شرکتی هستید که در صنایع غذایی فعالیت می‌کنید، باید به طور سیستماتیک به دنبال نکات مهمی باشید که بر ایمنی محصولات غذایی و آشامیدنی که توسط شرکت رسیدگی می‌شود، تأثیر می‌گذارد. تمام خطرات احتمالی و اقدامات مدیریت ریسک مرتبط باید در یک طرح HACCP شرح داده شود.
ایزو ۲۲۰۰۰ یک استاندارد جهانی پذیرفته شده است که کل زنجیره کشاورزی و غذایی را هدف قرار داده است. این استاندارد برای شرکت‌های تولید اولیه، خرده‌فروشان و شرکت‌های عرضه‌کننده فعال در صنعت بسته‌بندی و مواد شوینده و غیره اعمال می‌شود.
ایجاد انطباق با HACCP و ایزو 22000
قوانین ملی و بین‌المللی در زمینه ایمنی مواد غذایی به طور فزاینده‌ای سخت‌گیرانه می‌شوند. شرکت‌های فعال در بخش مواد غذایی موظف به رعایت مقررات بهداشتی قانونی در تهیه محصولات غذایی و آشامیدنی هستند.
بنابراین، شرکت‌هایی که در بخش مواد غذایی فعال هستند، مجبور به راه‌اندازی یک فرایند بهداشتی ایمن برای مواد غذایی هستند که باید آن را نیز به‌روز نگه دارند. آنها باید یک برنامه HACCP تهیه کنند و یا از اصول ایزو ۲۲۰۰۰ پیروی کنند.
بررسی کلی تفاوت ایزو ۲۲۰۰۰ و HACCP
علاوه بر این واقعیت که HACCP یک سیستم ایمنی مواد غذایی است و ISO 22000 یک استاندارد سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی، تفاوت‌های دیگر بین این دو شامل موارد زیر است:
- ISO 22000 امکان توسعه یک سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی را برای هر شرکتی فراهم می‌کند.
- علاوه بر ارتباطات داخلی، ارتباطات خارجی نیز شرط پیاده‌سازی و به‌روزرسانی FSMS بر اساس ISO 22000 است.
- ISO 22000 نیازمند تجزیه‌وتحلیل ریسک برای ارزیابی هر یک از خطرات ایمنی مواد غذایی شناسایی شده است.
- HACCP از مفهوم سنتی تقسیم اقدامات کنترلی استفاده می‌کند: پیش‌نیازها و اقدامات در نقاط کنترل بحرانی.
- ISO 22000 نیازمند تجزیه‌وتحلیل و بهبود باتوجه‌به نتیجه پایش oPRPs و طرح HACCP است.
- کنترل آلرژن یک برنامه پیش‌نیاز ضروری در ISO 22000 است. اما در HACCP ذکر نشده است.
- ISO 22000 مستلزم بهبود و به‌روزرسانی مستمر سیستم مدیریت است که در HACCP ذکر نشده است.
آیا ISO 9001 شامل HACCP می‌شود؟
اصول HACCP برای یک سیستم پردازش مواد غذایی ایجاد شده اعمال می‌شود که به طور مناسب تحت ISO 9001 با یک استثنا مجاز از بند ۷.۳ طراحی و مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اشتراکات ایزو ۲۲۰۰۰ و HACCP
با تفاوت ایزو ۲۲۰۰۰ وHACCP آشنا شدید. اما اشتراکات آنها را می‌دانید؟ HACCP زیرمجموعه ایزو ۲۲۰۰۰ است که به خطراتی که ایمنی مواد غذایی را تهدید کند می‌پردازد و رویه‌هایی را برای نظارت بر نقاط کنترل بحرانی ایجاد می‌کند. در ادامه اصول هریک را بررسی می‌کنیم:
اصول مدیریت عمومی ISO 22000
در ایزو ۲۲۰۰۰ اصول را به‌صورت جامعی مطرح کرده‌اند که زمینه‌های مختلفی از صنایع غذایی را در برمی‌گیرد:
- مشتری‌مداری: تمرکز اصلی تیم مدیریت باید بر ارتقای رفاه و سلامت مشتری باشد.
- رهبری: رهبران بخش‌های مختلف کسب‌وکار باید در یک هدف واحد و مجموعه‌ای از اهداف مشترک همسو باشند.
- تعامل: کارگران و سایر ذی‌نفعان باید شایستگی لازم برای حفظ محصولات را داشته باشند.
- رویکرد فرایندی: مدیران در مورد فرایندهای شرکتی رویکردی سیستماتیک دارند.
- بهبود مستمر: ایمنی مواد غذایی نباید بیش از حد تحت‌تأثیر تغییر شرایط تجاری قرار گیرد.
- تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد: رهبران باید بتوانند داده‌ها را در تصمیم‌گیری‌های شرکت جمع‌آوری و تفسیر کنند.
- مدیریت روابط: حفظ رابطه خوب با همه ذی‌نفعان، باعث افزایش قابلیت اطمینان و حفظ اعتماد می‌شود.
اصول HACCP
HACCP دارای سه اصل اصلی است که عبارت‌اند از:
- شناسایی و ارزیابی خطرات مرتبط با محصول غذایی
- تعیین نقاط کنترل بحرانی برای تنظیم خطرات شناسایی شده
- یک سیستم برای نظارت بر نقاط کنترل بحرانی ایجاد کنید
کدام یک برای شما مناسب است؟
درحالی‌که هدف نهایی از ایمن نگه‌داشتن محصولات غذایی برای مصرف عمومی، هسته اصلی این دو استاندارد است، اما تفاوت ایزو ۲۲۰۰۰ وHACCP برای شرکت‌هایی که در نظر دارند این استانداردها را دریافت کنند، نیاز به بررسی دارد. HACCP به طور خاص با تست، نظارت و مستندسازی نقاط کنترل بحرانی خاص سروکار دارد. از سوی دیگر، ISO 22000 بسیار بیشتر به مدیریت و رهبری و همچنین ایمنی مواد غذایی یک سازمان مربوط می‌شود.
شما می‌توانید از آنها به‌صورت مکمل استفاده کنید یا در صورت نیاز برای انتخاب بهتر، با ما مشورت کنید!
