ایزو ۹۰۰۰ – سیستم‌های مدیریت کیفیت

ایزو ۹۰۰۰ به‌عنوان یکی از پایه‌های اساسی سیستم‌های مدیریت کیفیت در سراسر جهان شناخته می‌شود. اما این استاندارد دقیقاً چیست و چرا باید به آن اهمیت دهیم؟ در ادامه، جزئیات، اصول، مزایا و نحوه دریافت گواهینامه این استاندارد را بررسی می‌کنیم.

 

ایزو ۹۰۰۰ چیست؟

به‌طور کلی، ایزو ۹۰۰۰ مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی برای سیستم‌های مدیریت کیفیت (QMS) است. این استانداردها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا از برآورده شدن نیازهای مشتری و رعایت مقررات اطمینان حاصل کنند و فرآیندهای خود را به‌طور مستمر بهبود بخشند.

تاریخچه ایزو ۹۰۰۰ به اواخر دهه ۱۹۸۰ بازمی‌گردد، زمانی که نیاز به یک استاندارد جهانی برای تضمین کیفیت احساس شد. سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) به این نیاز پاسخ داد و چارچوبی را ایجاد کرد که کسب‌وکارهای سراسر جهان می‌توانند از آن پیروی کنند.

استانداردهای سری ISO 9000

خانواده ایزو ۹۰۰۰ شامل چندین استاندارد است که هرکدام بر جنبه‌های خاصی از مدیریت کیفیت تمرکز دارند:

• ISO ۹۰۰۰:۲۰۱۵
  این استاندارد مفاهیم بنیادین، اصول و واژگان مورد استفاده در خانواده ایزو ۹۰۰۰ را معرفی می‌کند.

• ISO ۹۰۰۱:۲۰۱۵
  ایزو ۹۰۰۱ الزامات لازم برای یک سیستم مدیریت کیفیت را تعیین کرده و تنها استانداردی است که سازمان‌ها می‌توانند برای آن گواهینامه دریافت کنند. این استاندارد برای هر نوع سازمان، بزرگ یا کوچک، بدون در نظر گرفتن زمینه فعالیت، قابل اجرا است.

• ISO ۹۰۰۴:۲۰۱۸
  ایزو ۹۰۰۴ راهنمایی‌هایی برای دستیابی به موفقیت پایدار در محیط‌های پیچیده و در حال تغییر ارائه می‌دهد.

• ISO ۱۹۰۱۱:۲۰۱۸
  این استاندارد راهنمایی‌هایی برای انجام ممیزی سیستم‌های مدیریت، از جمله اصول، مدیریت برنامه‌ها و انجام ممیزی‌های سیستم مدیریت، ارائه می‌کند.

اهمیت استفاده از iso 9000

چرا این استاندارد اهمیت دارد؟ زیرا هنگامی که همه از یک زبان مشترک استفاده کنند، همکاری میان سازمان‌ها آسان‌تر می‌شود. فرض کنید که شما یک شرکت تولیدی دارید و می‌خواهید از شرکتی دیگر قطعاتی تهیه کنید. اگر هر دو شرکت از استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ پیروی کنند، اطمینان حاصل می‌شود که شرکت تأمین‌کننده نیز مانند شما به کیفیت اهمیت می‌دهد و محصولاتش قابل اعتماد هستند.

ایزو ۹۰۰۰ تنها مجموعه‌ای از قوانین خشک و بی‌روح نیست؛ بلکه یک فلسفه و شیوه تفکر است. این استاندارد بر اهمیت مشتری، بهبود مستمر و مشارکت همه اعضای سازمان تأکید دارد. در حقیقت، ایزو ۹۰۰۰ به سازمان‌ها یادآوری می‌کند که فقط به فکر سود نباشند، بلکه به کیفیت کار نیز توجه کنند.

کاربرد ایزو ۹۰۰۰

شاید این سوال پیش آید که این استانداردها در زندگی روزمره چه کاربردی دارند؟ فرض کنید که شما مالک یک کافه هستید. ایزو ۹۰۰۰ به شما می‌گوید چگونه قهوه‌تان را همیشه با کیفیت نگه دارید، چگونه با مشتریان برخورد کنید و چگونه محیط کافه را تمیز نگه دارید. حتی اگر روزی کیفیت قهوه افت کرد، این استاندارد به شما راهنمایی می‌کند که چگونه مشکل را شناسایی و رفع کنید.

یکی از ویژگی‌های برجسته این استاندارد، تغییر و تکامل مداوم آن است. هر چند سال یک‌بار، گروه‌های متخصص جمع می‌شوند تا بررسی کنند که چه تغییراتی در جهان رخ داده است و چگونه باید استانداردها به‌روز شوند. این به این معناست که ایزو ۹۰۰۰ همواره با پیشرفت‌های جدید هماهنگ است و از مد نمی‌افتد.

اصول کلیدی ایزو 9000

ایزو ۹۰۰۰ بر پایه چندین اصل اساسی بنا شده است. این اصول، پایه‌های ایجاد یک سیستم مدیریت کیفیت مؤثر هستند:

1. تمرکز بر مشتری: هدف اصلی مدیریت کیفیت، برآورده کردن نیازهای مشتری و تلاش برای فراتر رفتن از انتظارات مشتری است.
2. رهبری: رهبران باید هدف و مسیر مشترکی را تعیین کرده و محیطی فراهم کنند که در آن افراد بتوانند در دستیابی به اهداف کیفیت سازمان مشارکت داشته باشند.
3. مشارکت افراد: مشارکت افراد توانمند و فعال در تمامی سطوح سازمان برای افزایش توانایی‌ها و ارزش‌آفرینی ضروری است.
4. رویکرد فرآیندی: دستیابی به نتایج پایدار و قابل پیش‌بینی، زمانی مؤثرتر و کارآمدتر است که فعالیت‌ها به‌عنوان فرآیندهای مرتبط مدیریت شوند.
5. بهبود مستمر: سازمان‌های موفق همواره بر بهبود مداوم تمرکز دارند.
6. تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد: تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده‌ها و اطلاعات معتبر، نتایج مطلوب‌تری را به همراه خواهد داشت.
7. مدیریت روابط: برای دستیابی به موفقیت پایدار، سازمان‌ها باید روابط خود را با ذی‌نفعان مدیریت کنند.

مزایای استفاده از خانواده ISO 9000

اجرای استانداردهای سری ISO ۹۰۰۰ مزایای متعددی به همراه دارد که می‌تواند به سازمان‌ها برتری رقابتی ببخشد. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش رضایت مشتری
• بهبود کارایی فرآیندها
• تصمیم‌گیری‌های بهتر
• افزایش فرصت‌های بازار
• افزایش مشارکت کارکنان

پیاده‌سازی مجموعه استانداردهای مدیریت کیفیت

پیاده‌سازی ایزو ۹۰۰۰ در یک سازمان، کاری زمان‌بر و چالش‌برانگیز است. این فرآیند مانند شروع یک رژیم غذایی سخت است؛ ابتدا باید عادت‌های قدیمی را کنار گذاشت و روش‌های جدیدی را فراگرفت. ممکن است برخی افراد به‌طور موقت با این تغییرات مخالفت کنند، اما با پافشاری و پیروی از اصول، سازمان سالم‌تر و مشتریان راضی‌تر خواهند شد و در نهایت موفقیت بیشتری حاصل می‌شود.

جمع‌بندی

ایزو ۹۰۰۰ چارچوب جامعی برای بهبود مدیریت کیفیت در سازمان‌ها با اندازه‌های مختلف است. با پذیرش اصول آن، می‌توانید رضایت مشتریان را افزایش دهید، فرآیندها را بهینه‌سازی کنید و فرصت‌های جدیدی را خلق کنید. به یاد داشته باشید که ایزو ۹۰۰۰ فقط یک سری استاندارد نیست؛ بلکه یک فلسفه برای بهتر کار کردن و بهتر زندگی کردن است.

سوالات متداول

در نهایت، می‌توان ایزو ۹۰۰۰ را به نقشه راهی تشبیه کرد که به شما نشان می‌دهد چگونه در مسیر موفقیت حرکت کنید. این استاندارد به شما نمی‌گوید دقیقاً چه‌کار کنید، اما مواردی را که باید به آن‌ها توجه داشته باشید، مشخص می‌کند. حال به چند سوال متداول درباره ایزو ۹۰۰۰ پاسخ می‌دهیم:

از کجا گواهینامه ایزو بگیریم؟

اولین نکته‌ای که برای دریافت گواهینامه انواع استانداردها باید به آن توجه داشته باشید این است که گواهینامه‌ای معتبر است که از مراجع صدور تحت اعتبار IAF یا ASCB صادر شود. پیش از عقد قرارداد و دریافت گواهینامه حتما بررسی کنید که نام مرجع صدور در لیست منتشر شده در سایت نهادهای نام‌برده قابل مشاهده باشد؛ در غیر این صورت گواهی فاقد اعتبار خواهد بود.

دومین نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که برای دریافت خدمات مشاوره یا صدور باید به دفتری مراجعه کنید که دارای پروانه و مجوز رسمی دولتی در آن حیطه باشد تا امکان پیگیری و استیفای حقوق در صورت بروز هر گونه مشکل برای شما محفوظ بماند.

در صورت نیاز به هرگونه مشاوره و راهنمایی جهت دریافت گواهینامه ایزو معتبر می‌توانید از خدمات مشاوره رایگان مجموعه EIQM CET از طریق تماس با ما بهره ببرید.

---